Projectbeschrijving

Om op de lange termijn de verschillende ecosysteemdiensten (onder andere houtproductie, recreatie, bodem- en waterbescherming, koolstofvastlegging) in stand te houden, moeten bossen voortdurend worden geregenereerd. Europese en meer specifiek Belgische bossen worden echter geconfronteerd met verschillende bedreigingen. Warme en droge zomers verzwakken bomen en zaailingen als gevolg van watertekort en veroorzaken uitbraken van plagen en pathogenen. De recente Belgische plaag van de schorskever in België is een voorbeeld van de gevolgen van meerdere opeenvolgende warme en droge jaren (2016-2018). Daarnaast zou het beheer van de populatie wilde dieren en in het bijzonder van de hoefdieren (reeën, edelherten, wilde zwijnen) een kritische invloed kunnen hebben op de bosdynamiek aangezien overvloedige hoefdieren door regeneratie bladeren en bepaalde boomsoorten aantasten hetgeen de bossamenstelling op de lange termijn wijzigt. In deze onzekere en veranderende context moeten bosbeheerders de weerstand en veerkracht van bossen verbeteren.

Dit kan mogelijk worden bereikt door het creëren van een boombestand met ongelijke leeftijden en aan de hand van gemengde bossen volgens de principes van “close-to-nature” of “continuous-cover” bosbouw. Het mengen van boomsoorten met contrasterende functionele eigenschappen biedt inderdaad een grote verscheidenheid aan mogelijke responsen op de verschillende stressoren en verbetert daarom het herstelvermogen van het bos na verstoring.

Bosbouwers hebben echter richtlijnen nodig om het bos veerkrachtiger te maken en innovatieve beheerstrategieën te testen. Helaas is het niet mogelijk alle bosbouwmaatregelen voor elke locatievoorwaarde en klimaatscenario in de praktijk te testen. Daarom is scenario-analyse op basis van modelsimulaties nodig om de meest veelbelovende beheermaatregelen te selecteren zodat deze vervolgens wel in de praktijk kunnen getest worden.

Voor een reeks gevalstudies (oude Belgische bosbestanden) wil dit project verschillende opties voor bos- en natuurbeheer testen op het succes van boomregeneratie, de levering van ecosysteemdiensten en op bodemvruchtbaarheid (duurzaamheid), rekening houdend met klimaatveranderingen. Om dit doel te bereiken, zullen simulatie-experimenten worden uitgevoerd met behulp van een individueel gebaseerd en ruimtelijk expliciet model (genaamd HETEROFOR) dat de dynamiek van bosopstanden beschrijft op basis van het gebruik van hulpbronnen (licht, water en nutriënten).

Dit model is met name geschikt om bosbouwstrategiën te testen in structureel complexe en soortendiverse bestanden. Bovendien zal het model worden aangepast om rekening te houden met de effecten van het afgrazen van hoefdieren op de ontwikkeling en sterfte van zaailingen. Deze experimenten zullen rekening houden met de meest recente regionale klimaatveranderingsprojecties die zijn geproduceerd in de context van het Cordex.be-project (http://www.euro-cordex.be/).

Deze prospectieve benadering zal het beleid ondersteunen, bijvoorbeeld door het bevorderen van bosbouwactiviteiten en natuurbeheer met als doel de diversiteit, weerstand en veerkracht van bossen te vergroten. De simulatie-analyse stelt beleidsmakers en bosbeheerders in staat om de mogelijke impact van verschillende scenario’s voor bos- en natuurbeheer te realiseren in overeenstemming met verschillende scenario’s voor klimaatverandering.

Daarnaast zal het project een modelleringstool creëren die in andere contexten kan worden herbruikt om de impact van bosbeheerstrategieën te testen, rekening houdend met de veranderende omgeving.

Een meer volledige beschrijving van het project kan hier worden gedownload.